Chế độ ăn DASH – cực kỳ hiệu quả trong điều trị bệnh tiểu đường

Chế độ ăn uống DASH (hay còn gọi là phương pháp ăn kiêng để ngăn chặn tăng huyết áp) từ đâu đã được xem là một chế độ ăn kiêng tiêu chuẩn và được đánh giá là có lợi cho sức khỏe. Bên cạnh việc hạn chế tình trạng tăng huyết áp, mô hình ăn uống này đã được chứng minh là giúp cải thiện tình trạng kháng anh-su-lin, rối loạn lipid máu, giảm tình trạng thừa cân/ béo phì, đặc biệt là trên người bệnh tiểu đường. Bệnh tiểu đường nên ăn gì và những lợi ích của chế độ ăn uống DASH.

Lợi ích của chế độ ăn uống DASH đối với người bệnh tiểu đường

Chế độ ăn kiêng DASH có bản chất một kế hoạch ăn uống bổ dưỡng, cân bằng và bền vững, có thể cải thiện nhiều vấn đề về sức khỏe, bao gồm huyết áp, kháng anh-su-lin, rối loạn lipid máu và tình trạng thừa cân/ béo phì.

Ban đầu, DASH được sử dụng để hỗ trợ việc kiểm soát huyết áp cho những bệnh nhân cao huyết áp. Tuy nhiên, có rất nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, DASH còn là một mô hình ăn uống phù hợp với người bệnh tiểu đường. Do đó ngày nay, nhiều người bệnh tiểu đường cũng được khuyến khích thực hiện chế độ ăn DASH.

Sự hấp dẫn của chế độ ăn kiêng DASH nằm ở chỗ nó rất dễ thực hiện: người bệnh tiểu đường không cần phải sử dụng các loại thực phẩm đặc biệt hoặc chất bổ sung, và ngay cả người nhà bệnh nhân cũng có thể tuân theo.

Thêm nữa, theo các nghiên cứu, những người mắc bệnh tiểu đường sẽ có nguy cơ mắc bệnh tăng huyết áp cao hơn những người không mắc bệnh tiểu đường: Tỷ lệ người trưởng thành mắc bệnh tiểu đường ≥ 18 tuổi bị tăng huyết áp là 57,1% (năm 2009) so với 46,2% (năm 1995). Rõ ràng, những người bệnh tiểu đường cũng cần phải chú ý đến việc phòng ngừa nguy cơ tăng huyết áp và các biến chứng tiểu đường tim mạch, và chế độ ăn DASH có thể đáp ứng đồng thời 2 điều này.

Bên cạnh việc kiểm soát huyết áp và đường huyết hiệu quả, DASH còn có nhiều lợi ích khác như:

• Giảm nguy cơ ung thư: bao gồm ung thư đại trực tràng và ung thư vú
• Giảm nguy cơ mắc các bệnh về chuyển hóa: lên tới 81%
• Giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch: Phụ nữ tuân thủ chế độ ăn DASH có tỉ lệ mắc bệnh tim mạch thấp hơn 20%, đột quỵ thấp hơn 29% so với những người khác.

Các nguyên tắc cần nắm rõ khi xây dựng một thực đơn kiểu DASH

Bệnh tiểu đường nên ăn gì? Nhìn chung, mô hình ăn uống DASH giúp bệnh nhân kiểm soát huyết áp cũng như đường huyết bằng cách khuyến khích người bệnh tiêu thụ thực phẩm ít chất béo bão hòa, giảm lượng chất béo, cholesterol và natri đưa vào cơ thể và tăng cường tiêu thụ nhiều kali, calci, magnesi, chất xơ và protein.

Bệnh tiểu đường nên ăn gì để kết hợp với mô hình ăn DASH hiệu quả hơn. Khuyến khích sử dụng ngũ cốc nguyên hạt, các sản phẩm từ sữa không béo hoặc ít béo, trái cây, rau, thịt gia cầm, cá và các loại hạt. Bên cạnh đó, cũng cần hạn chế tiêu thụ thịt mỡ, các sản phẩm từ sữa béo, dầu thực vật nhiệt đới (như dầu dừa, cọ và dầu hạt cọ), đồ ngọt và đồ uống có đường.

Dưới đây là một số nguyên tắc cần nắm rõ để có thể xây dựng một mô hình ăn uống DASH tốt:

• Uống khoảng 2 lít nước mỗi ngày
• Nên ăn 5 bữa mỗi ngày, mỗi bữa không quá 215 g thức ăn.
• Lượng calorie nên tiêu thụ trong ngày là khoảng 2.000-2.500 kcal.
• Bổ sung nhiều ngũ cốc, hạt, đậu, thịt nạc và rau.
• Bổ sung bánh mì nguyên cám và các sản phẩm ngũ cốc nguyên hạt vào bữa ăn.
• Tránh xa rượu, bia, đồ uống ngọt và thuốc lá
• Hạn chế lượng muối tiêu thụ xuống còn 10 – 15 gram mỗi ngày.
• Không ăn các thực phẩm hun khói, dưa chua, bánh ngọt, thực phẩm chế biến sẵn.
• Không ăn kẹo quá 5 lần một tuần.

Ví dụ về chế độ ăn DASH

 DS. Văn Bình