Theo Hiệp hội Đái tháo đường Mỹ, bệnh tiểu đường và ung thư đại tràng có mối liên hệ với nhau. Ba con đường khiến bệnh tiểu đường làm tăng khả năng ung thư đại tràng (ruột kết) gồm: kháng insulin, đường huyết cao và viêm.
- Tăng insulin máu: Nồng độ insulin trong máu tăng cao (hyperinsulinemia) do kháng insulin ở bệnh tiểu đường có liên quan với ung thư ruột kết. Insulin là một yếu tố tăng trưởng quan trọng cho các tế bào trong ruột kết. Do đó, quá nhiều insulin trong máu làm tăng lượng yếu tố tăng trưởng, yếu tố này có thể kích thích sự phát triển của tế bào khối u, dẫn đến ung thư.
- Tăng đường huyết: Tình trạng này có liên quan đến cả sự phát triển ung thư ruột kết và bệnh thận tiểu đường. Lượng đường trong máu cao có thể ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất của tế bào, hệ thống miễn dịch và các loại oxy phản ứng. Tất cả đều có thể góp phần phát triển ung thư ở người bệnh tiểu đường.
Cụ thể, nồng độ glucose cao làm tăng sự phát triển và di cư của các tế bào ung thư ruột kết. Tăng đường huyết gây ra căng thẳng oxy hóa và viêm, có thể làm hỏng các thành phần tế bào trong ruột kết và góp phần chuyển đổi tế bào thành ác tính (ung thư). Căng thẳng oxy hóa do glucose cao cũng làm phát triển các biến chứng như bệnh thận tiểu đường.
- Viêm: Tình trạng viêm của cả bệnh đái tháo đường type 1 và type 2 đều góp phần phát triển khối u và gây ung thư. Các phản ứng viêm trong ruột làm cho hệ vi sinh vật đường ruột trở nên bất thường, dẫn đến phản ứng viêm ruột tồi tệ hơn và hình thành khối u trong ruột kết.
Nghiên cứu của Đại học Utrecht (Hà Lan) cũng chỉ ra, mắc tiểu đường làm tăng nguy cơ phát triển ung thư ruột kết. Người mắc bệnh tiểu đường type 2 có nguy cơ mắc ung thư đại tràng cao gấp 1,3 lần người không mắc bệnh.
Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Đức phát hiện ra rằng, bệnh tiểu đường làm tăng nguy cơ ung thư đại tràng có mức độ tương tự như có tiền sử gia đình mắc ung thư này. Người mắc tiểu đường dưới 50 tuổi, bệnh nhân tiểu đường type 2 có kiểu gene TCF7L2_rs7903146_T có nguy cơ mắc ung thư đại tràng cao hơn. Biến thể di truyền này làm giảm chức năng của các tế bào beta, giảm tiết insulin để có thể hấp thụ glucose có liên quan tiểu đường và ung thư ruột kết. Béo phì, không hoạt động thể chất, hút thuốc và uống rượu cũng làm tăng nguy cơ các bệnh mạn tính như tiểu đường type 2 và ung thư.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ, để giảm nguy cơ ung thư ruột kết, mọi người, nhất là bệnh nhân tiểu đường nên khám sàng lọc thường xuyên, bắt đầu từ tuổi 45. Bạn nên có chế độ ăn ít chất béo động vật, nhiều trái cây, rau và ngũ cốc để giảm nguy cơ mắc bệnh mạn tính như tiểu đường và ung thư.
Thường xuyên hoạt động thể chất, duy trì cân nặng khỏe mạnh, tránh hút thuốc và uống rượu giúp làm giảm mức A1C (đường huyết trung bình 2-3 tháng) ở người tiểu đường type 2, ổn định đường huyết. Đường huyết khỏe mạnh là yếu tố quan trọng làm giảm nguy cơ ung thư đại tràng ở người tiểu đường.
