Câu hỏi:
Cháu chưa đến 40 tuổi đã mắc đái tháo đường. Đi khám bác sĩ bảo không cần ăn kiêng khem quá, chủ yếu phải đủ chất. Nhưng cháu muốn hỏi cụ thể ăn đủ chất là thế nào? Cái gì cần kiêng ạ? Xin bác sĩ tư vấn giúp! Cháu xin cảm ơn!
Trả lời:
Câu hỏi của bạn quá khó để trả lời cụ thể ở đây. Tôi chỉ có thể trả lời về nguyên tắc.
Quan điểm về chế độ ăn của người bệnh đái tháo đường typ2, đã từng trải qua 3 giai đoạn với khoảng trên 100 năm nay. Giai đoạn đầu là nguyên tắc ăn thật nhiều để bù vào lượng đường đã đái ra. Giai đoạn thứ hai là ăn thật ít để “không có đường mà đái ra”. Và đến giai đoạn hiện nay là “Ăn đủ, ăn đúng”. Quan điểm thứ 3 này mới chỉ bắt đầu vào những năm 80-90 của thế kỷ 20, song từ đầu những năm thập kỷ thứ nhất của thế kỷ 21, cũng đã có nhiều thay đổi do xuất hiện nhiều loại thuốc – được xem là yếu tố làm nên “cuộc cách mạng trong quan niệm điều trị bệnh đái tháo đường typ2”.
Vậy cụ thể nguyên tắc đó là gì? Đó là:
* Ăn không chỉ là nhu cầu để duy trì sự sống mà còn là một sự hưởng thụ hạnh phúc của con người.
* Bệnh đái tháo đường (ĐTĐ) không ngăn cản bệnh nhân được thưởng thức những cơ hội đăc biệt trong gia đình, xã hội và tôn giáo.
* Cũng không nên quan niệm rằng chế độ ăn của người ĐTĐ là tốn kém. Trong thực tế, ngày nay ở nước ta chế độ ăn của người ĐTĐ là phù hợp với điều kiện thực tế thu nhập của đa số người mắc bệnh.
* Để có chế độ ăn thích hợp cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa thầy thuốc (đặc biệt là chuyên khoa dinh dưỡng) và người bệnh. Cần có thời gian để tìm ra một chế độ ăn phù hợp cho mỗi cá nhân – thường tối thiểu là 6-9 tháng.
Một số chế độ ăn thích hợp phải đáp ứng được các yêu cầu sau:
* Đủ calo cho hoạt động sống bình thường
* Tỷ lệ thành phần các chất đạm, mỡ, đường và chất xơ cân đối
* Đủ vi chất
* Chia bữa ăn phù hợp với thay đổi sinh lý
* Phối hợp với thuốc điều trị (nếu có)
Tại sao việc ăn theo chế độ lại quan trọng như vậy? Đó là vì:
* Không để tạo ra sự dư thừa năng lượng. Thừa năng lượng là nguyên nhân gây bệnh béo phì. Cũng là nguyên nhân gây ra các rối loạn chuyển hóa khác… làm bệnh ĐTĐ nặng thêm lên nhiều lần.
* Có ăn đúng chế độ mới duy trì được lượng đường máu phù hợp, không gây thừa đường, gây nhiễm độc đường hoặc không gây ra hạ đường máu do thực hiện chế độ ăn khắc khổ, thiếu năng lượng.
Ăn thế nào là đủ năng lượng? – Phân chia bữa ăn
* Theo nhiều nghiên cứu nhu cầu năng lượng cho hoạt động bình thường ở nữ là từ 30 – 35 calo/kg/ngày; ở nam là 35 – 40 calo/kg/ngày. Ví dụ, một bệnh nhân nữ nặng 50kg, cần tổng lượng calo là 1500 – 1750 calo/24 giờ. Tổng lượng calo này lại được chia ra với các tỉ lệ khác nhau về đường, mỡ, đạm cho phù hợp.
* Ăn chính vào bữa ăn sáng, trung bình vào bữa ăn trưa, ăn nhẹ vào bữa ăn tối (mức độ dựa vào lượng tinh bột – mức Carbohydrates.
* Bữa ăn phụ hợp lý với giai đoạn bệnh, nghề nghiệp và thói quen dinh dưỡng…
