Bệnh tiểu đường gây nhiều biến chứng nguy hiểm đến thận, tim mạch, các chi, mắt… Bệnh võng mạc do tiểu đường cũng là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa. Vậy phải phòng ngừa biến chứng tiểu đường về mắt do như thế nào?
Những biến chứng mắt do bệnh tiểu đường
Đục thủy tinh thể do bệnh tiểu đường
Đục thủy tinh thể là bệnh có thể gặp nhiều ở những người không bị tiểu đường, nhất là ở những người cao tuổi. Tuy nhiên, người bệnh tiểu đường có nguy cơ bị đục thủy tinh thể cao hơn 1,6 lần và thường xuất hiện ở lứa tuổi trẻ hơn, diễn tiến nhanh hơn và xuất hiện đều ở cả hai mắt.
Đục thủy tinh thể nặng sẽ ngăn cản ánh sáng đi qua, gây giảm thị lực, đồng thời cũng gây khó khăn cho việc khám và phát hiện bệnh võng mạc ở người bệnh tiểu đường vì rất khó có thể quan sát được đáy mắt và hậu phòng.
Trường hợp bị đục thủy tinh thể nhẹ thì có thể chỉ cần đeo kính râm thường xuyên khi đi nắng là đủ, ngoài ra có thể nhỏ mắt các loại thuốc có tác dụng hạn chế tiến triển của đục thủy tinh thể như Catastat. Nếu đục thủy tinh thể nặng, có ảnh hưởng nhiều đến thị lực thì cần phải mổ thay thủy tinh thể. Lưu ý, nếu bệnh nhân bị đồng thời cả bệnh võng mạc nặng thì phẫu thuật thay thủy tinh thể cũng không cải thiện được thị lực.
Bệnh glaucoma do bệnh tiểu đường
Người bệnh tiểu đường có nguy cơ bị glaucoma (còn gọi là thiên đầu thống hay cườm nước) cao gấp 1,4 lần người bình thường, nguy cơ này sẽ tăng lên ở những bệnh nhân tuổi cao và có thời gian bị bệnh tiểu đường lâu năm. Thiên đầu thống một hoặc cả hai mắt xảy ra khi áp lực trong mắt tăng lên và trong phần lớn các trường hợp, dịch kính sẽ bị thoát ra ngoài. Áp lực cao sẽ chèn ép vào các mạch máu nuôi võng mạc và dây thần kinh thị giác (dây thần kinh số I), hậu quả là vùng võng mạc và dây thần kinh bị phá hủy gây mất thị lực. Các bệnh nhân bị glaucoma thường có triệu chứng đau đầu nhiều, đặc biệt đau dữ dội hốc mắt, đo nhãn áp thường rất cao.
Để điều trị bệnh glaucoma cần phải phẫu thuật làm giảm áp lực trong mắt, một số trường hợp phải mổ cấp cứu. Tuy một số thuốc cũng có tác dụng làm giảm áp lực trong mắt nhưng chỉ nên dùng tạm thời trong khi chờ phẫu thuật.
Tổn thương võng mạc do tiểu đường
Nếu người bệnh không kiểm soát tốt đường huyết trong thời gian dài sẽ khiến các mạch máu nhỏ ở võng mạc rất dễ bị hư tổn. Một số mạch máu sẽ bị dầy lên và do đó giảm chức năng cung cấp máu cho võng mạc.
Để cung cấp đầy đủ máu nuôi võng mạc, nhiều mạch máu mới sẽ xuất hiện nhưng các mạch máu mới này rất yếu và dễ vỡ. Khi các mạch máu này bị vỡ, máu thoát vào thủy dịch ngăn cản ánh sáng đến võng mạc.
Triệu chứng đầu tiên là nhìn mờ, có các đốm trước mắt hay triệu chứng “ruồi bay”. Tổn thương võng mạc thường kéo dài nhiều năm. Khi các mạch máu vỡ ra và thành sẹo, võng mạc sẽ bị co kéo và bong tróc khỏi đáy mắt. Bong võng mạc nhiều sẽ gây mù lòa nếu không được phát hiện sớm và điều trị bằng laser quang đông.
Phòng ngừa biến chứng tiểu đường về mắt
Để phòng ngừa, phát hiện sớm và kiểm soát biến chứng tiểu đường về mắt do bệnh tiểu đường, người bệnh tiểu đường nên:
– Cố gắng giữ đường huyết và huyết áp ổn định thật tốt (chỉ số HbA1c < 6,5% và HA < 130/80 mm Hg)
– Nên khám mắt tối thiểu mỗi năm một lần. Bác sĩ nhãn khoa sẽ khám thị lực, đo thị trường, soi đáy mắt để có quyết định can thiệp thích hợp. Chụp võng mạc huỳnh quang cũng giúp xác định tình trạng võng mạc của người bệnh.
– Nếu có thai, nên khám nhãn khoa mỗi 3 tháng một lần. Nếu bạn dự định có thai, nên đề nghị bác sĩ nhãn khoa khám đáy mắt cho bạn trước.
Người bị bệnh tiểu đường nên đi khám ngay nếu thấy có những dấu hiệu sau:
– Nhìn mờ hay nhìn thấy hai hình (nhìn đôi hay song thị)
– Có triệu chứng ruồi bay trước mắt, nhìn hay bị chói
– Có các đốm đen hay quầng tối khi nhìn vào mặt phẳng trắng (ví dụ bức tường)
– Ấn nhẹ vào mắt gây cảm giác đau
– Giảm hay mất thị lực đột ngột
Hiện nay chưa có một loại thuốc nhỏ mắt hay thuốc tiểu đường dạng viên uống nào có hiệu quả rõ ràng trong việc phòng ngừa các biến chứng tiểu đường ở mắt. Vì vậy, kiểm soát thật tốt đường huyết trong ngưỡng an toàn, kiểm soát huyết áp, ngưng hút thuốc lá, tầm soát và theo dõi định kỳ sẽ giúp bạn giữ cho đôi mắt luôn khỏe mạnh. Nếu thực hiện tốt các lời khuyên trên, biến chứng mắt sẽ không còn là mối đe dọa tiềm ẩn cho bệnh nhân tiểu đường.
An Nhiên
